Ваўкавыскі раённы выканаўчы камітэт

Рус

Бел

Адрес райисполкома:
231900, г. Волковыск, ул.Дзержинского, 3
Электронная почта:
grvlisp@mail.grodno.by - для деловой переписки
Телефон: (8-015-12)-5-13-30
Факс: (801512) 5-13-24

Гродзенскі аблвыканкам

Гродзенскі аблвыканкам

Рус

Бел

карта сайта
- Адрес райисполкома:
- 231900, г. Волковыск, ул.Дзержинского, 3
- Электронная почта:
- grvlisp@mail.grodno.by - для деловой переписки
- Телефон: (8-015-12)-5-13-30
- Факс: (801512) 5-13-24

Галоўная / Навiны / Навiны раёна

05.10.2020

Першая настаўніца - Тамара Максімаўна Міклашэвіч

Многія лічаць, што паспяховасць вучняў не толькі ў пачатковых класах, але і ў далейшыя школьныя гады ў значнай ступені залежыць ад асобы першага настаўніка. Амаль для кожнага школьніка першая настаўніца застаецца дарагім чалавекам на ўсё жыццё. Сяргей Грахоўскі і Яўген Ксяневіч напісалі песню-прысвячэнне “Першая настаўніца”. У ёй ёсць такія радкі: Я не забуду ніколі сшыткі, пеналы, буквар, Першыя радасці ў школе, першай настаўніцы твар. Я не забуду ніколі рукі яе, што вялі Нас, як па роднаму полю, па неабсяжнай зямлі.

Менавіта вучні Тамары Максімаўны Міклашэвіч звярнуліся да мяне з просьбай аб напісанні артыкула аб іх першай настаўніцы. Пазнаёміўшыся з ёю, я зразумела іх: зносіны з такім чалавекам ніколі і нікога не пакінуць абыякавым.

Мой маршрут ляжаў да вёскі Манчэлі. Мне сорамна, але, жывучы столькі гадоў на Ваўкавышчыне, я ніводнага разу не чула нават назву гэтай вёскі. Заглянула ў кнігу “Памяць”. Адзначана, што вёска вядома з 18 стагоддзя. У 1796 годзе належала Адаму Ельскаму. У 2004 годзе ў вёсцы пражывалі 16 жыхароў. Пацікавілася ў Субацкім сельскім Савеце. Аказваецца, дадзены населены пункт зараз налічвае 12 двароў, а пастаянна пражываюць там толькі тры жыхары.

Манчэлі сустрэлі цішынёй і спакоем. Вузкая вясковая вуліца з бруку быццам вяла ў мінулае. А на лавачцы ў двары патрэбнай мне хаты па-сяброўску гутарылі дзве кабеты.

Я адразу здагадалася, хто з жанчын Тамара Максімаўна. Сапраўдная настаўніца! Нягледзячы на ўзрост, выдзяляецца інтэлігентнасцю і ахайнасцю, выклікае павагу і давер. І размова з першых слоў прывітання і знаёмства заладзілася.

Няпросты лёс чакаў дзяўчынку, якая з’явілася на свет у сакавіку 1935 года на Магілёўшчыне. Бацькі былі калгаснікамі. Маці руская па нацыянальнасці, бацька — беларус. Са свайго дзяцінства Тамара Канахоўская помніць, як пешшу хадзілі на Смаленшчыну па мыла і запалкі. Помніць пачатак вайны: яны з сяброўкай гулялі, і раптам наляцелі нямецкія самалёты, пачалі бамбіць вёску, мост праз раку. Бацька пайшоў на фронт і загінуў. Старэйшую сястру сагналі ў Германію. Жудасныя ўспаміны.

Пасля вайны жылося вельмі бедна, голадна і цяжка. Асабліва калі ва ўзросце 13 гадкоў засталася круглай сіратой — памерла мама. Выжыць дапамагалі суседзі. І нават калі паступіла вучыцца ў Мсціслаўскі педагагічны тэхнікум і жыла толькі на стыпендыю, то на канікулы прыязджала ў родную хату і заўжды адчувала падтрымку чулых суседзяў.

Чаму менавіта педагагічны тэхнікум і выбар прафесіі настаўніцы пачатковых класаў? Бо, як толькі навучылася Тамарка чытаць, стала марыць аб тым, каб вучыць гэтаму дзяцей. І не толькі марыла. Вучыла чытаць суседскіх дзяцей, калі тыя пайшлі ў школу. Чытала ім кнігі ўслых. Добра помніць, як палюбілася ёй кніга пра Гулю Каралёву (я думаю, што гэта кніга “Четвертая высота” Алены Ільіной). Кнігалюбам Тамара Максімаўна застаецца па сённяшні дзень. А яшчэ і таму ў педагогі падалася, што добрую памяць у сэрцы дзяўчынкі пакінула першая настаўніца — Вера Канстанцінаўна. Толькі шкадуе былая вучаніца аб тым, што ў свой час не выслала сваёй настаўніцы паштоўку са словамі падзякі “за веліч яе душы”.

А вось размеркаванне пасля заканчэння тэхнікума ў 1954 годзе атрымала ў Заходнюю Беларусь у Ваўкавыскі раён. Прыехалі разам з сяброўкай. Тамару накіравалі ў Дыхнавіцкую школу, а сяброўку ў Субачы. Але так сталася, што праз два з паловай гады вызвалілася месца ў Субацкай пачатковай школе, і сяброўкі сталі працаваць і жыць разам.

У Субачах у той час у адным будынку знаходзіліся школа, кантора, сельскі Савет, жылыя пакоі і кватэра. У адным з пакояў і жылі маладыя настаўніцы. Працавалі ў дзве змены, класы былі спараныя: першы і трэці, другі і чацвёрты.

З будучым мужам пазнаёміліся ў Субацкім клубе на танцах і закахаліся. А ў 1960 годзе зарэгістравалі шлюб. І вось ужо 60 гадоў жыве Тамара Максімаўна ў вёсцы з прыгожай назвай Манчэлі. Многа гадоў жыла са свёкрамі ў павазе і згодзе.

Са сваім любым Міцем (так звала яна свайго мужа Мечыслава) нарадзілі і выгадавалі дваіх дзетак — Валодзю і Галіну. Сын стаў ваенным і жыў у Ленінградзе, дачка — фармацэўтам і жыве ў Ваўкавыску. Падарылі дзеці сваім бацькам траіх унукаў. Адзін з іх жыве ў Мінску, а двое — у Санкт-Пецярбургу. А потым на свет з’явіліся і дзве праўнучкі.

Даўно ўжо на “тым свеце” муж, маладым памёр і сын. З чатырох сясцёр дзвюх ужо не стала, а малодшая жыве ў Балгарыі і апошнім часам зносіны маюць толькі па тэлефоне. Ды і Тамару Максімаўну здароўе часам падводзіць. Таму ў родных Манчэлях праводзіць толькі лета, а восенню перабіраецца ў горад да дачкі.

Паказвае мне школьныя фотаздымкі і з любоўю расказвае пра сваіх вучняў: “Гэта Толік Місько і Віця Мароз з Субачаў, гэта хлопцы Барысевічы з хутара — вельмі добра вучыліся. А вось двайняты Жаваранкі — Святланка спраўна сачыла за братам Вячаславам. А гэта Галіна Фадзееўна. Чаму Фадзееўна, пытаецеся? Бо педагогам стала таленавітым і паважаным, на заслужаным адпачынку зараз ужо. Ведаеце, калі хтосьці з маіх вучняў праязджае праз вёску — абавязкова спыняцца, пагутараць і словы ўдзячнасці скажуць. Я нават не адразу пазнаю іх. І хоць вучоба не ўсім лёгка давалася, але выраслі яны добрымі людзьмі!”

А я слухаю і думаю аб тым, як пашанцавала былым вучням Тамары Максімаўны. Яе ўзнагароды сведчаць аб тым, што была яна выдатным і паважаным педагогам, з актыўнай грамадзянскай пазіцыяй. Хаця сама вельмі шкадуе, што ў свой час не скончыла інстытут з-за сваёй закамплексаванасці: баялася на ўступных экзаменах паказаць “некампетэнтнасць у некаторых пытаннях”, а гэта лічыла сорамам для настаўніка.

Зараз ветэран педагагічнай працы па-ранейшаму любіць чытаць, асабліва перачытваць упадабаныя раней творы. Нядаўна перачытала М. Шолахава “Поднятую целину”, зараз чытае пра Аляксандра Неўскага. Чытае і здзіўляецца: як гісторыя і падзеі паўтараюцца! Чаму людзі гэтага не бачаць і не вучацца на чужых памылках, не бачаць, як “чужынцы імкнуцца пасеяць разлад у нашым грамадстве”. Тамара Максімаўна заўжды ганарылася і ганарыцца сваёй краінай: свабоднай, мірнай і незалежнай. А напярэдадні Дня настаўніка пажадала калегам: “Сябры мае! Жадаю мець цярпенне і вялікае жаданне вучыць дзяцей, выхоўваць іх сапраўднымі патрыётамі. Бо быць настаўнікам — ганарова, і няхай так застаецца заўсёды. Няхай пры сустрэчы з вамі і праз гады былыя вучні з павагай схіляюць галаву”.

Сваёй першай настаўніцы словы прысвячаюць не толькі вядомыя паэты і кампазітары. Алена Рэйкіна, тая самая Галіна Фадзееўна, напісала для Тамары Максімаўны Міклашэвіч верш “Маёй настаўніцы”. Я прывяду яго часткова:

Сёння ўзрост вам зусім не памеха,

Вы з гадамі яшчэ прыгажэй.

Валасы вашы, русыя косы

З кожным годам бялей і бялей.

Вам здароўя жадаю я моцнага!

Жыць у спакоі, не меўшы турбот.

І каб свята сваё сустракалі

На парозе яшчэ многа год!

Звярнулася я яшчэ да адной вучаніцы Тамары Максімаўны — Святланы Карабач (Жаваранак), каб яна расказала пра сваю першую настаўніцу. Яна выслала на мой электронны адрас ліст. Прывяду вытрымкі з яго: “Тамара Максімаўна добрая, ласкавая, працавітая, патрабавальная і самая лепшая настаўніца на свеце. Я ўспамінаю, як мы спявалі песню “Наш край”. А потым разам з настаўніцай пасадзілі кожны “сваю бярозку” — алею каля школы. І цяпер, бываючы ў вёсцы, я бачу, як мая бярозка расце ўверх, цягнецца да сонца, а ёй ужо больш за 50 гадоў! Тамара Максімаўна “шліфавала” з нас будучых сапраўдных грамадзян, якія будуць заўжды любіць сваю Радзіму і будуць ёй адданыя. Дзякую Вам, Настаўнік!”

Што яшчэ можна дабавіць? Дай Бог кожнаму настаўніку такой удзячнасці ад сваіх вучняў! Са святам вас, дарагія калегі!

Таццяна ГАЗІЗАВА

Па матэрыялах сайта раённай газеты "Наш час".